Prawne aspekty prowadzenia portalu internetowego

Niedozwolone klauzule umowne w regulaminie portalu internetowego

Regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną to podstawowy dokument prawny każdego portalu internetowego. Obowiązek jego posiadania wynika z ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną¹.

Regulamin określa w szczególności:

• Rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną;
• Warunki świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym:

1. wymagania techniczne niezbędne do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca,
2. zakaz dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym;

• Warunki zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie usług drogą elektroniczną;
• Tryb postępowania reklamacyjnego.

Tworzenie regulaminu dla portalu internetowego

Nie sposób jednak omówić wszystkich aspektów prawnych tworzenia regulaminu dla portalu internetowego. Warto jednak wspomnieć o najważniejszych z nich.

Nie warto kopiować gotowego regulaminu z innej strony. Jeszcze kilka lat temu wiele firm nie zastanawiało się nad treścią regulaminu i sensem jego istnienia, kopiowali jedni od drugich, wskutek czego wiele z nich zawierało błędy, które później wykorzystywały inne podmioty.

Regulamin nie może zawierać tzw. klauzul niedozwolonych. Wiele firm żeruje na niezgodnych z obowiązującym prawem klauzulach zawartych w regulaminach, wysyłając firmom „ugodowe” wezwania do zapłaty. Na stronie internetowej UOKiK istnieje rejestr klauzul niedozwolonych, czyli zapisów, które nie mogą znaleźć się w regulaminie portalu internetowego lub innych umowach².

Aby uniknąć problemów z regulaminem sklepu internetowego, warto na bieżąco monitorować rejestr klauzul niedozwolonych i na podstawie zmian aktualizować regulamin lub powierzyć stworzenie oraz aktualizację regulaminu wyspecjalizowanym firmom lub prawnikom. Bez trudu odnajdziemy specjalistów w tej zakresie. Wiele podmiotów tworzy gotowy regulamin i na czas subskrypcji ponosi odpowiedzialność za jego zgodność z obowiązującym prawem.

Przetwarzanie danych osobowych

Administrator portalu internetowego, który gromadzi i przetwarza dane osobowe, musi liczyć się z obostrzeniami wynikającymi z ustawy o ochronie danych osobowych³. Nie każdy podmiot takie dane może gromadzić i przetwarzać. Szalenie ważny jest również sposób ich pozyskania, czy są to dobrowolne deklaracje, czy administrator korzysta z zakupionej bazy danych. 

Ważne! Kto przetwarza w zbiorze dane osobowe, choć ich przetwarzanie nie jest dopuszczalne albo do których przetwarzania nie jest uprawniony, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Zgodnie z Ustawą o ochronie danych osobowych każdy zbiór należy zarejestrować w Urzędzie Głównego Inspektora Ochrony Danych Osobowych. Kto będąc do tego obowiązany, nie zgłasza do rejestracji zbioru danych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Zgoda użytkownika na przetwarzanie danych osobowych

Kluczowym aspektem w gromadzeniu danych użytkowników jest wyrażenie przez nich zgody na przetwarzanie danych osobowych. 

ZGODA (art. 7 ust. 5 Ustawy o ochronie danych osobowych)

Poprzez pojęcie zgody rozumie się oświadczenie woli, którego treścią jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych tego, kto składa oświadczenie. Zgoda nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści. Może być odwołana w każdym czasie. Może obejmować również przetwarzanie danych w przyszłości, jeżeli nie zmienia się cel przetwarzania.

Dwa najpopularniejsze rodzaje zgody to: zgoda na przetwarzanie danych osobowych oraz zgoda na świadczenie usług drogą elektroniczną. Otwierają one szeroką możliwość reklamy i sprzedaży usług lub produktów. Wiele podmiotów wykorzystuje bazy nie tylko w swojej działalności, ale również w partnerstwie z innymi firmami, warto więc zdobyć jak najwięcej zgód od użytkownika, nie przesadzając jednak z ich liczbą. Gromadzenie niektórych danych może okazać się bezcelowe z punktu widzenia obszaru działania konkretnej firmy.

Formy zgody na przetwarzanie danych osobowych użytkownika

Najpopularniejsze zapisy wyrażania zgody przez użytkowników:

1. Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez …………. (nazwa firmy, adres) w celach marketingowych.
2. Wyrażam zgodę na otrzymywanie na podany adres e-mail informacji handlowej wysłanej przez ………………… (nazwa firmy, adres) w imieniu własnym lub na zlecenie jej partnerów.
3. Zgadzam się na otrzymywanie informacji o produktach alkoholowych.

Ostatnia klauzula jest jedną z najcenniejszych dla branży alkoholowej. Jako że istnieje zakaz reklamy produktów alkoholowych, dane klienta, który zechce otrzymywać informację o produktach alkoholowych, są niemal na wagę złota. 

W praktyce GIODO dość rzadko nakłada kary finansowe na przedsiębiorstwa, zwłaszcza na małe i średnie firmy. Nie oznacza to jednak, że można nie stosować się do Ustawy o ochronie danych osobowych. Komisja Europejska prowadzi prace mające zwiększyć dolegliwość nakładanych na przedsiębiorców kar. 

Obowiązki administratora na forum

Prowadząc stronę internetową, zapewne spotkałeś się z komentarzami użytkowników. Mogą to być komentarze do publikowanych treści lub posty wpisywane na forum. Problem pojawia się w momencie, kiedy wpisywana treść np. narusza czyjeś dobra osobiste, jest reklamą produktu, zawiera treści niecenzuralne lub stanowi tajemnicę handlową. Zgodnie z prawem administrator strony nie jest zobowiązany do tego, by z własnej inicjatywy taką treść usuwać, jednak tylko do momentu, kiedy nie zostanie poinformowany o „bezprawnym charakterze danych” widniejących na jego stronie. 

Zgodnie z art. 14 Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną⁴ administrator nie ponosi odpowiedzialności za dane przechowywane w zasobach systemu teleinformatycznego, gdy nie wie o bezprawnym ich charakterze. Jeżeli administrator otrzyma urzędowe zawiadomienie lub w inny sposób zostanie poinformowany o bezprawnym charakterze danych lub związanej z nimi działalności, zobowiązany jest niezwłocznie uniemożliwić do nich dostęp. Ustawa nie precyzuje, w jakiej formie powinien zostać zawiadomiony administrator. Wystarczy więc zwykły e-mail lub pisemne żądanie wysłane na adres administratora. Brak reakcji ze strony administratora naraża go na współodpowiedzialność za bezprawne działania użytkowników swojego portalu.

Ważne! Administrator strony internetowej nie ma obowiązku podawania danych osobowych swoich użytkowników na żądanie osób prywatnych.

Wykorzystanie logo innej firmy na portalu internetowym

Bardzo często firmy współpracujące ze sobą wykorzystują wizerunek innych podmiotów, zamieszczając na swoich stronach internetowych logo innej firmy. Zazwyczaj robią to z chęci uwiarygodnienia się, wzmocnienia swej pozycji na rynku czy też zachęcenia innych podmiotów do współpracy z określoną firmą. Firmy informują, że współpracują z innym podmiotem, są ich partnerem, klientem lub wspólnie działają w danym obszarze. Aby jednak zamieścić logo innej firmy na swojej stronie, należy uzyskać od niej stosowną zgodę. 

Logo a prawa autorskie

Z punktu widzenia prawa autorskiego logo jest utworem, który definiujemy jako każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Tak więc logo, jakim posługuje się firma, jest przedmiotem prawa autorskiego oraz korzysta z ochrony wynikającej z Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych⁵. 

Zabronione jest zamieszczanie logo innej firmy jako np. naszego klienta w sytuacji kiedy do realnej współpracy nie doszło bądź jej zakres tej współpracy jest inny, niż sugerujemy to na naszej stronie internetowej. W takiej sytuacji bezprawne zamieszczenie logo innej firmy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji⁶.

Ważne! Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.

Podsumowanie

Nieznajomość prawa szkodzi, jednak w większości przypadków skrucha na niewiele się zda. Zarządzając portalem internetowym, łatwo o błąd, zwłaszcza w sytuacji szybko zmieniającego się prawa. Większość dużych, nowoczesnych firm zapewnia sobie obsługę przez profesjonalne biuro prawne. Niestety, nowo powstające oraz małe firmy nie zawsze sięgają po pomoc prawników.

Jak pokazują badania, wiele z nich nie korzysta z obawy o wysokie koszty. Biorąc pod uwagę koszt obsługi prawnej i ewentualną wysokość nałożonej na firmę kary, z pewnością nie warto zastanawiać się nad oszczędnościami w tej materii. Wiele kancelarii prawnych specjalizuje się obsłudze firm działających w wirtualnym świecie. Pomocy można też szukać w wielu firmach, które czuwają nad legalnością działań prawnych stosowanych przez firmę.