Audyt ekspercki metodą cognitive walkthrough

UX/UI Otwarty dostęp Audyt w e-marketingu

W ostatnich latach badania użyteczności stają się coraz popularniejsze. Może to za sprawą wzrostu świadomości na temat tajemniczego user experience, a może to sprawka samego trendu na UX – w końcu tyle się mówi w branży o potrzebach użytkowników, projektowaniu, analizowaniu… Tylko co to w praktyce oznacza i jaki ma wpływ na nasz biznes?

Badania (testy) użyteczności zaliczają się do badań jakościowych – odpowiadają na pytanie “dlaczego?”, w przeciwieństwie do badań ilościowych, w których pytamy “jak często?”. Testy użyteczności pozwalają nam zbadać wiele istotnych procesów, które zachodzą na stronie internetowej i wskazać kluczowe problemy w tych procesach.

POLECAMY

Przykładowo, dzięki badaniom użyteczności możemy sprawdzić, dlaczego użytkownicy porzucają koszyk w sklepie, czy potrafią korzystać ze wszystkich funkcjonalności strony i czy znajdą poszukiwane informacje o produkcie.

Rodzajów testów użyteczności jest wiele, jednak na potrzeby tematu podzielmy je na:

  • badania użyteczności z udziałem użytkowników,
  • analizy eksperckie, które przeprowadza ekspert UX (bez udziału użytkowników).

Jednym z rodzajów analizy eksperckiej, czyli badania użyteczności, które przeprowadza “fachowiec” jest audyt ekspercki i to właśnie na nim się skupimy dalszej części.

Na czym polega audyt ekspercki?

Audyt ekspercki jest jednym z badań użyteczności, który pozwala sprawdzić, na ile nasza strona internetowa jest użyteczna jednocześnie nie angażując użytkownika. W odróżnieniu do innych metod, takich jak badania fokusowe czy eyetracking, audyt ekspercki wymaga jedynie doświadczenia i wiedzy samego audytora. 

Audyt ekspercki polega na tym, że jeden lub kilku audytorów przechodzi przez stronę internetową i wyznacza obszary, które potencjalnie mogą być niezrozumiałe dla użytkowników i wymagają poprawy. Wyniki audytu zależą nie tylko od liczby problemów na stronie, ale także… od samego audytora. Metoda ta jest bardzo subiektywna – oczywiście audytor musi mieć doświadczenie i wiedzę z obszaru UX, projektowania stron itd., jednak ocenione przez niego procesy mogą wzbudzić emocje w innych działach firmy.
 

Jedną z najbardziej znanych metod audyt eksperckiego jest cognitive walkthrough (wędrówka poznawcza).


Jak przeprowadzić audyt ekspercki metodą cognitive walkthrough?

Tak jak wcześniej wspomnieliśmy, audytor (ekspert) lub grupa audytorów przechodzą przez stronę internetową i wskazują problemy, jakie można napotkać w różnych czynnościach  – w tym celu muszą wejść w buty użytkownika. Na początek audytorzy zastanawiają się, jakie procesy chcą przetestować, czyli jakie czynności wykonuje użytkownik na stronie. Przykładami takich procesów dla sklepu internetowego mogą być:

  • wyszukiwanie konkretnego produktu, który interesuje użytkownika,

  • przeczytanie opinii o produkcie,
  • przejrzenie dostępnych wariantów produktu (kolor, rozmiar),
  • zakupienie kilku produktów,
  • sprawdzenie warunków gwarancji,
  • sprawdzenie, jak przebiega reklamacja produktów,
  • dodanie produktu do ulubionych.

Następnie audytorzy przechodzą przez te wszystkie czynności i sprawdzają, czy dany proces jest zrozumiały dla użytkownika i czy znajdują się w nim błędy. Istnieje kilka standaryzowanych pytań, którymi może posiłkować się audytor, aby ułatwić cognitive walkthrough:

  • Czy użytkownik na pewno będzie chciał wykonać tę czynność?
  • Czy skorzystanie z danej funkcji jest widoczne?
  • Czy widoczne jest połączenie między wykonywaną akcją, a działaniem strony?
  • Czy użytkownik dostaje odpowiednią informację o wypełnieniu (lub nie) wykonanej czynności?

 

Cognitive walkthrough to tylko jedna z metod, która pozwala sprawdzić użyteczność strony. Podczas kursu User Experience Design Edycja 2021 poznasz też inne techniki, a także nauczysz się identyfikować potrzeby swoich użytkowników, projektować architekturę informacji i ścieżki użytkownika. A to nie wszystko! Sprawdź sam(a)! :-)


Czy użytkownik na pewno będzie chciał wykonać tę czynność?

Podstawowe pytanie, które pomoże wyeliminować zbędne procesy, nad którymi spędzisz niepotrzebnie czas. Tak jak dosyć jasne i prawdopodobne jest, że użytkownik będzie chciał wyszukać i sprawdzić cenę wypatrzonych butów sklepie obuwniczym, tak nie do końca miałoby sens, gdyby próbował szukać tam lokalnych sprzedawców opon. Przykład jest trywialny, ale zawsze warto zastanowić się, czy należy oczekiwać od użytkownika, że zdoła wykonać daną akcję, otworzyć odpowiednią zakładkę itd.

Czy skorzystanie z danej funkcji jest widoczne?

Aby użytkownik rozpoczął daną akcję, wykonanie tego pierwszego kroku musi być intuicyjne, widoczne od razu w interfejsie strony albo łatwe do zlokalizowania. Czy użytkownik widzi, gdzie należy kliknąć, aby dodać produkt do ulubionych? Czy przycisk jest widoczny przy karcie produktu?

Czy widoczne jest połączenie między wykonywaną akcją, a działaniem strony?

Przycisk może być widoczny, ale czy użytkownik rozpozna go jako ten, którego musi użyć? Czy wyżej wspomniany przycisk dodania produktu do ulubionych ma znak serduszka, czy może jest inaczej oznaczony? Doświadczony audytor wie, na jakie elementy interfejsu użytkownicy zwracają uwagę i do czego są przyzwyczajeni – często kojarzą daną ikonę, czy komendę z określoną akcją (np. ikona koszyka oznacza dodaj do koszyka).

Czy użytkownik dostaje odpowiednią informację o wypełnieniu (lub nie) wykonanej czynności?

To pytanie dotyczy informacji zwrotnej i powinno być zadawane na końcu każdego kroku na szczęśliwej ścieżce (ang. happy path). W jaki sposób Twój użytkownik będzie mógł stwierdzić, że może przejść do następnego kroku? Jakiego rodzaju informacje zwrotne przekazuje interfejs, aby wskazać, że zadanie zostało wykonane? 

W tym kroku trzeba też wziąć pod uwagę komunikaty o błędach. Jeśli użytkownik zejdzie ze szczęśliwej ścieżki, którą wyznaczyłeś, w jaki sposób zostanie skierowany z powrotem do właściwego następnego działania? W jaki sposób użytkownik może cofnąć swoją poprzednią akcję, anulować ją lub powrócić do początku? Audytor powinien wziąć pod uwagę różne opcje.

Kiedy warto przeprowadzić audyt ekspercki?

Audyt ekspercki metodą cognitive walkthrough, checklisty czy każdą inną metodą, możesz przeprowadzić w dowolnym momencie, a nawet wykonywać go cyklicznie (na przykład co kilka miesięcy). Bez wątpienia jest dobrą metodą, kiedy mamy ograniczone fundusze i nie możemy przeprowadzić badań z użytkownikami, jednak pamiętaj, że to właśnie dla nich budujesz stronę internetową, nie dla ekspertów UX.

Przypisy