Zapraszamy również do wzięcia udziału w Kongresie Online Marketing!
POLECAMY
Dotychczas badania z zakresu User Experience, użyteczności stron internetowych, aplikacji mobilnych nie spotykały się z koniecznym zrozumieniem i zainteresowaniem. A przecież badania użyteczności są nieodłącznym elementem procesu projektowego, optymalizacyjnego oraz związanego z rozwojem i projektowaniem produktów cyfrowych (np. aplikacji mobilnych, czy webowych). Bez badań trudno sobie także wyobrazić pracę projektantów UX.
Testy użyteczności UX jako zbędna pozycja w budżecie bardzo często były odkładane na mityczne potem lub były realizowane w wariancie okrojonym, mocno budżetowym, co niestety przekładało się na ich mniejszą rzetelność, wiarygodność oraz koniec końców użyteczność dla właścicieli biznesu.
Całe szczęście świadomość pożytków płynących z badań jest coraz głębsza, szersza. Testy użyteczności stron internetowych w wielu branżach to nie tylko pewna okazja, możliwość, ale wręcz konieczność (bez względu od celu badania). E-Commerce, M-Commerce mogą stanowić najlepsze przykłady tej zależności.
Odwołajmy się do przykładu. E-Handel jest bodaj najlepszym. Testy użyteczności UX w sklepach internetowych pozwalają usprawniać proces sprzedaży, pogłębiać satysfakcję oraz lojalność klientów, użytkowników sklepu. Wiele przykładów tego rodzaju związku znajdziemy na Journalu agencji UX The Story.
Jeśli właściwie wybierzemy metodę badawczą testy użyteczności pozwolą uzyskiwać lepsze oceny w systemach ratingowych, więcej pozytywnych spontanicznych rekomendacji. Sklep, który jest zaprojektowany ze świadomością roli User Experience jest sklepem cieszącym się większą sprzedażą.
Testy użyteczności pozwalają zdobywać przewagi rynkowe, konkurować w sposób znacznie doskonalszy, bardziej zracjonalizowany, oparty na danych, hipotezach, naukowych metodach, nie na wyobrażeniach, przesądach, stereotypach, czy obiegowych opiniach.
Badania User Experience - co to jest?
Pojęcie User Experience - doświadczeń użytkownika strony internetowej - nie jest nowe. Powstało i nabierało na znaczeniu w pracach naukowych, w branżowej prasie, w biznesowej praktyce mniej więcej trzy dekady temu.
Na początku lat dziewięćdziesiątych odkryto, że interfejs użytkownika, jego użyteczność wpływa na to jak produkt cyfrowy (np. system operacyjny, strona internetowa) jest postrzegany, oceniany oraz używany.
Z czasem świadomość, że równie kluczowe i znaczące jest także to jak strona działa, a nie tylko to, kto odwiedza stronę internetową, nie tylko jak wygląda rosła i nabierała na znaczeniu. W szczególności, że za dostrzeżeniem związku poszły liczne badania, które pozwoliły bardziej szczegółowo przyglądać się kwestiom ergonomii, użyteczności, wydajności, satysfakcji, doświadczeń.
Adekwatny do potrzeb, wyobrażeń, doświadczeń, oczekiwań użytkowników projekt strony internetowej, wywołujący pozytywne doświadczenia okazał się jedną z bardziej kluczowych rzeczy. Co to oznacza adekwatny projekt? Na to pytanie starają się właśnie odpowiedzieć badania UX.
Badania UX (badania jakościowe oraz badania ilościowe), w większości przypadków (np. dzięki obserwacji użytkowników używających dany produkt cyfrowy), pozwalają zwiększyć wartość oferowaną użytkownikom końcowym, w bardziej doskonały sposób zaspokoić ich potrzeby. Warto przy tym pamiętać, że strona internetowa powinna w równie doskonały sposób realizować potrzeby obu stron - to jest użytkowników oraz właścicieli biznesu.
Klientom firmy powinna pozwalać osiągać cele, wykonywać zadania, uzyskiwać informacje, kupować, nawiązywać współpracę, korzystać z usług cyfrowych. A właścicielom powinna pozwalać jak najbardziej wydajnie, opłacalnie prowadzić biznes.
Innymi słowy, obie perspektywy muszą znaleźć odzwierciedlenie w projekcie. Strona internetowa konwertująca (pozwalająca na przykład nawiązywać kontakty biznesowe), sprzedająca to strona, w której wszystkie doświadczenia i doznania klientów są precyzyjnie poznane oraz uwzględnione w projekcie właśnie dzięki badaniom UX.
User Experience jest nauką rozwijaną równolegle na uniwersytetach, niezależnych instytutach badawczych, firmach badawczych oraz w codziennej pracy praktyków - UX/UI Designerów, UX Researcherów, UX Writerów.
Badania UX w sensie metodologicznym są mocno oparte na metodologiach wypracowanych na gruncie nauk społecznych - przede wszystkim psychologii, socjologii, etnografii. Obejmują zarówno metody, techniki, narzędzia pozwalające badać w sposób jakościowy oraz ilościowy.
Do najpopularniejszych, najczęściej wykorzystywanych metod ilościowych w ramach badań User Experience należy zaliczyć: eye-tracking, testy A/B. W gronie najczęściej wykorzystywanych badań jakościowych znajdziemy indywidualne wywiady pogłębione, grupy fokusowe, sortowanie kart, analiza heurystyczna, analizy nagrań sesji, mapy termiczne, testy pięciosekundowe i wiele, wiele innych.
Ogólnie rzecz ujmując badania użyteczności, testy użyteczności jako metoda, dziedzina wiedzy, praktyka badawcza, zbiór narzędzi badawczych rozwijają się bardzo dynamicznie. Badania UX mogą być realizowane, co stanowi o ich dużej zalecie, nie tylko stacjonarnie, w laboratorium badawczym, ale także w formule zdalnej, dzięki coraz liczniejszym platformom dedykowanym pozwalającym przeprowadzić badania UX (np. w sklepie internetowym).
Rzetelność, trafność, wiarygodność, ale przede wszystkim użyteczność badań User Experience jest w dużej mierze zależna od właściwego doboru metody badawczej do problemu badawczego.
Trafność otrzymywanych wyników jest w dużej mierze zależna od doświadczenia badacza UX, zespołu researcherów, ich wiedzy, kompetencji, standardów, metodologii. Warto pamiętać, że jak każde badania, także badania UX wymagają przede wszystkim dokładności, solidności, odpowiedniego planowania, przeprowadzania. Organizacja badań jest równie istotna jak analiza wyników.
Planując, wykonując badania oraz wykorzystując wyniki badań trzeba pamiętać, że badania UX nie są teleologiczne (lub mówiąc prościej nie są sztuką dla sztuki), ale powinny służyć konkretnym celom biznesowym. Powinny dostarczać użytecznych informacji, które stanowić będą podstawę projektowania, optymalizowania strony internetowej, aplikacji dedykowanej, czy dowolnego innego produktu cyfrowego.
Przykładowo, problemem badawczym, który możliwy jest do poznania za pomocą badań UX jest czytelność treści strony, zrozumiałość etykiet, logiczność silnika wyszukiwania, atrakcyjność wizualna strony, szybkość dotarcia do kluczowych informacji, długość ścieżki pozwalającej wykonać zadanie, osiągnąć cel, sposób użytkowania strony (np. na ile jest zgodny z założeniami projektantów strony).
Co to są testy użyteczności?
Testy UX, testy użyteczności to bodaj najbardziej reprezentatywne metody badawcze stosowane w ramach badań UX. Dla wielu osób stanowią kwintesencję badań UX, przy czym należy pamiętać, że zakres metod, technik badawczy jest o wiele, wiele bardziej szeroki i bogaty.
Szczególnie ważne jest, by pamiętać, że przygotowując plan badania UX należy mieć świadomość, że testy użyteczności służą do badania funkcjonalności na stronach internetowych (np. projekt koszyka, ścieżki zakupowej w sklepach internetowych, czy wydajność, użyteczność formularza kontaktowego).
Testy użyteczności mogą przybierać formę ilościową, jak również jakościową. Mogą być wykonywane w formule moderowanej, jak również niemoderowanej, stacjonarnej lub zdalnej.
Testy z użytkownikami, bo tak także są nazywane testy użyteczności, polegają na przygotowaniu kilku zadań (np. odnalezienie danego produktu w sklepie), o których wykonanie prosi się użytkowników.
Celem badania jest poznanie, w jaki sposób zostaną one wykonane, jak szybko, z jakimi problemami będzie zmagało się większość użytkowników strony internetowej. W trakcie badania osoby biorące udział w testach użyteczności proszone są o komentowanie swoich reakcji na głos.
Testy użyteczności pozwalają odkrywać problemy z użytecznością, pozwalają odkrywać, które elementy strony nie działają zgodnie z oczekiwaniami użytkowników, co sprawia trudność, co powoduje popełnianie błędów, wreszcie, które elementy budzą niezrozumienie, frustrację.
Zazwyczaj testy użyteczności są przeprowadzane na kilku, kilkunastu osobach, a wykonanie całego badania zajmuje od jednego do dwóch dni roboczych. Badania użyteczności rozpoczyna przygotowanie scenariusza badania, następnie badacz UX rekrutuje osoby badane z grupy docelowej, przeprowadza badania, a w finale analizuje i podsumowuje uzyskane wyniki.
Jak przygotować się do badania UX?
Jakość badań UX (badań ilościowych badań jakościowych), w dużym stopniu jest zależna od właściwego ich przygotowania. Plan badania UX, scenariusz badania UX stanowią ich nieodłączny element.
Badania UX należy bardzo gruntownie przygotować pod kątem merytorycznym (dobór metody badawczej), technicznym (dobór narzędzi badawczych - np. platform, sprzętu rejestracyjnego) oraz organizacyjnym (rekrutacja badanych, respondentów logistyka). Warto pamiętać, że czas potrzebny na przeprowadzenie badań z czterema użytkownikami to mniej więcej osiem godzin roboczych.
Bardzo istotną kwestią w badaniach UX jest przestrzeganie reguł metodologicznych, wypracowanych wzorców przeprowadzania badań, które zwiększają ich rzetelność, wiarygodność, dokładność.
Przekłada się to w sposób oczywisty na realizm, trafność, użyteczność wyciągniętych wniosków, skuteczność oraz wartościowość podjętych decyzji. Jak cenne informacje się okażą zależy od tego, jaki cel badawczy chcesz osiągnąć, czego chcemy się dowiedzieć, kto jest naszą grupą docelową, czy znajdziemy odpowiedni kontekst, w jaki sposób, w jakich warunkach przeprowadzimy badanie, jaki proces myślowy będzie stał w trakcie tworzenia konkretnego scenariusza.
Wyniki testów, wyciąganie wniosków, badania użytkowników, tworzenia rozwiązań, wybór metody badawczej w dużej mierze zależy od jakości pracy badacza, jego doświadczenia, wiedzy, wyczucia oraz tego jak zdefiniuje grupę użytkowników, jak uważnie i bezstronnie będzie ich obserwował w trakcie wykonywania zadań, testów użyteczności.
